Każdy z nas jest przekonany, że przekazuje swoje myśli w
sposób jasny i zrozumiały. Tak samo jest, gdy określamy swoje umiejętności
słuchania. Czy aby na pewno tak jest ?
Jak słyszymy innych ?
Podczas rozmowy słyszymy i odbieramy słowa innych, lecz nie
poświęcamy wystarczającej uwagi naszym rozmówcom, nie podążamy za ich tokiem
rozumowania, a co za tym idzie nasze odpowiedzi na zadane pytania są
nieprecyzyjne lub nie są w pełni wystarczające. Nie wykorzystujemy pełnych
możliwości płynących z prowadzenia dialogu z inną osobą.
Utrzymanie rozmowy
"Więc sądzisz, że on miał rację. Jak myślisz co planuje dalej ?"
Wprawni, bardziej doświadczeni słuchacze potrafią ukryć swój
brak zaangażowania, czy tez wyzbyć się wtrętów, takich jak: „tak”, „yhm”, „nie”,
„rozumiem” itp. Tego typu zachowanie szybko zwraca uwagę rozmówcy, choć równie
często unika wychwycenia.
Wielu z nas prowadzi aktywną rozmowę, jedynie w trakcie poruszania
interesujących nas informacji („mam dla ciebie notatki z ostatnich zajęć”), gdy
sytuacja przybiera odwrotny tor dialogu („miałeś mi pomóc w odrabianiu
lekcji”), staramy się zręcznie zmienić temat dyskusji.
Usuwanie wątpliwości
"Stwierdziłeś, że powiedziałbyś to jej wprost. Zrobiłbyś to
przy nim ?"
Zbyt często przybieramy postawę pasywnych słuchaczy, jedynie
przysłuchujących się rozmówcy, nie przerywających wypowiedzi, bojących się lub
nieumiejących wychwycić odpowiednich momentów, w celu stworzenia zaangażowania
i zainteresowania powierzonym nam tematem. Oczywiście nie każdy operujący
monologiem jest w stanie docenić nasz wkład w wypowiedź, często pochłonięci
swoim tematem, nie wymagają ingerencji z naszej strony. Jednakże powinniśmy
aktywnie wspierać dialog i być współczłonkiem w konstruowanej opowieści. Nie
powinniśmy w trakcie wypowiedzi interpretować myśli rozmówcy, nasza
przedwczesna opinia może powstrzymać głębszy rozwój dyskusji, bądź też zmienić
kompletnie jej pierwotny ciąg zdarzeń. Powinniśmy możliwości zaistnienia
nieporozumień zredukować do minimum.
Werbalizacja
Opisanie emocji oraz uczuć
"Musiałeś być zdenerwowany i zniesmaczony ?"
To w trakcie wypowiedzi interlokutor ujawnia nam część
swoich myśli, tylko od nas zależy na ile pozwolimy mu wyjawić jak najwięcej
informacji.
Istotne elementy aktywnego słuchania ?
Pierwszym i w zasadzie najważniejszym czynnikiem, mającym
przynieść jak najwięcej korzyści z aktywnego słuchania jest adaptacja na tok
myślowy rozmówcy. Musimy niejako przybrać jego zapatrywania i interpretacje,
aby stworzyć więź, która wpłynie na aprobatę naszej osoby. Niezwykłym czynnikiem wpływającym na akceptacje naszej osoby jest sympatia, którą budujemy od pierwszych chwil kontaktu z drugą osobą.
Porównania
"Uważasz, że stres jest silniejszym motywatorem niż dobre
wyniki ?"
Niezbędne stanie się przestawienie naszych uczuć, emocji i
zaangażowania, o których napomniałem nieco wyżej, na stronę rozmówcy. Poczucie
zrozumienia wyzwala w nas niezwykłe pokłady zaufania, uszanowanie wypowiedzi
rozmówcy nawet w skrajnych, nieakceptowanych przez nas komunikatów, będzie
sprzyjać naszemu celowi. Skupmy całą uwagę na poszczególnych słowach i
znaczeniach tych słów dla osoby mówiącej, wtedy łatwiej nam będzie przybrać pozę
„lustra” i odegrać rolę postaci tkwiącej w świecie interlokutora.
Otoczenie przekazu
Nie zawsze mamy możliwość zaaranżowania miejsca spotkania
lub też okoliczności z nim związanych, a ono również wpływa na proces
transmisji komunikatu. Jeśli przekaz będzie dla nas niezrozumiały, wtedy nie
będziemy w stanie w pełni wykorzystać potencjału z technik tworzenia zaufania –
oczywiście tyczy się to jedynie osób nieśmiałych, bojaźliwych, zakłopotanych
czy zestresowanych. Dla nielicznych osób obdarzonych tego typu cechami, korzystniejsze będzie wybrać miejsce, w którym będzie panował swego rodzaju
harmider w otoczeniu. Pozwoli to naszemu nadawcy, w jakiejś części,
oderwać od siebie uwagę, aby uniknąć zbyt przytłaczającego skupienia na własnej osobie. Naszym celem będzie uświadomienie jej, w tym zgubnym przekonaniu. Wbrew
pozorom, taka sytuacja będzie sprzyjać naszemu zbliżeniu się do rozmówcy,
jednakże wychwycenie parametrów wypowiedzi będzie dla nas o tyle trudne, że
ciężko będzie nam przebić się przez hałas otoczenia w celu rozpoznania
głębokości, wysokości, siły, szybkości, zakresu i biegłości posługiwania się
językiem.
Parafrazowanie
Powtórzenie czyjejś wypowiedzi z możliwością wyrażenia jej
własnymi środkami językowymi.
Specyfikacja głosu
Musimy zebrać o rozmówcy jak najwięcej informacji, jedną z
nich będzie rozpoznanie stanu rozmówcy poprzez tonacje głosu. Dzięki temu
będziemy wstanie stwierdzić jaki obrać kierunek nastawienia.
Głos z osłabioną intonacją, hiperwentylacją, płytkim
oddechem czy nieumiarkowaną artykulacją. Wszystkie z tych cech oraz wiele
innych dotyczących nienaturalnych zachowań, wywołujących sytuacje stresowe mogą
świadczyć o osobach słabych, onieśmielonych, niepewnych, wstydliwych. Takie
osoby są dużo łatwiejszym celem dla nas, jeśli chcemy je zdominować, jednak
okażą się sporym wyzwaniem w budowaniu zaufania, ponieważ wgłębi cechuje ich
łatwowierność, a ta z kolei niesie ze sobą ryzyko, które osoby te unikają nade
wszystko.
Analizowanie
Podsumowanie wypowiedzi w zwięzły sposób
"Biorąc pod uwagę ich zachowanie, już nie odwiedzisz tego
miejsca ?"
Zupełnym przeciwieństwem są osoby silne, odprężone,
dialektalne, z naturalnym słownictwem oraz spokojnych oddechem. Pewność siebie
tworzy z nich wyśmienite osoby do rozmów, jednak też stanowią łatwy cel dla
wkupienia się w ich grupę zaufania. Dzięki ich wyróżnieniu się na tle innych i
silnym natężeniu sygnałów wysyłanych podczas dyskusji, szybko wychwycimy ich
cechy charakterystyczne i zdołamy tym samym szybciej przyjąć ich postawę. Tym
bardziej, że są to osoby silnie nastawione na swoja wypowiedź, będzie im
trudniej zauważyć nasza ingerencję w ich postać.
Dopytywanie
Stawianie pytań, które wyciągną dodatkowe informacje
"Co dokładnie powiedziała do Ciebie ?"
Słuch aktywny to pierwszy krok do manipulacji. Odpowiedni trening i systematyczne ćwiczenie udoskonali nasz model komunikacji i pozwoli zatrzeć granicę między zainteresowaniem, a interesownym działaniem z naszej strony.
W trakcie artykułu przedstawiłem kilka alternatywnych opcji aktywnych pytań, które możecie wykorzystać przy następnej rozmowie. Wystarczy niewielki wkład, aby zauważyć istotną różnicę.